Firooz Bahram High School

Funded by Behramji Picajee of Bombay in memory of his late son Firooz

دبيرستان فيروز بهرام تهران 

:éOznÊ êDèÛD×q qC

Years are expressed accordong to Persian Calendar

Photos: FDemehri, 3741 (unless specified)

Founded 1311

:ÓDd Þ

( g1382) 3741omA

Firooz Bahram's own web site 

Following great photos by: Zarir Najmi

مطلب از زير از سايت ميراث فرهنگي برگرفته شده است www.chn.ir

گروه اجتماعي _ در يكي از دودآلوده ترين خيابان هاي تهران، جايي كه نفس مي گيرد و ضربان زندگي به شماره مي افتد، فرمان هايي از نهاد فرهنگ ملي ايرانيان، همچنان سرافراز بر سردر مكتب خانه اي نوين رخ مي نمايد:
«گفتار نيك، پندار نيك، كردار نيك»
سال ها از آن زمان مي گذرد، آن زمان كه زرتشت پيامبر نيكي ها، سخن از ساده ترين روايت هاي اخلاقي و انساني مي گفت حالا در هاي و هوي خيابان جمهوري، افراد جامعه اين سه سطر كاشي كاري شده و نقش بسته بر سردر دبيرستان «فيروز بهرام» را، به هيچ مي انگارند، كه نه، حتي نگاهي هم بر آن نمي افكنند.
اين همه بي توجهي، به دود و گرد و غبار نشسته بر اين سه سطر ارزشمند به جاي مانده از فرهنگ ملي ايران باستان باز نمي گردد، غوغاي تهران است كه تمامي گفتارها، پندارها و كردارهاي نيك را در خود فرو برده بر سردر ساختمان باشكوه تاريخي و در خيابان ميرزا كوچك خان، روي كاشي تذهيب شده نام «دبيرستان فيروز بهرام» حك شده است و كمي بالاتر از اين اسم در جايي كه تنديس فروهر نقش بسته عبارت «پندار نيك، گفتار نيك، كردار نيك» به چشم مي خورد. سنگ مرمريني در ابتداي ورود به اين دبيرستان، تاريخچه اين بناي تاريخي را به زباني شيرين روايت مي كند.
اين دبيرستان كه از «دهش رادمنش بهرام بيكاجي» به يادگار فرزند روانشادش فيروز كه در آغاز شهريور 1274 خورشيدي برابر با 22 اگست 1895 ميلادي در بمبئي زاييده شده و در هشتم دي ماه 1294 برابر با 29 دسامبر 1915 ميلادي جهان را بدرود گفته است، به نام دبيرستان فيروز بهرام در 18 ارديبهشت 1311 روي زمين انجمن زرتشتيان پايه گذاري شده و به سرپرستي نيك انديش «اردشير كيامنش» ساخته و به رهنموني و دستياري نونهالان و پاس و پايندگي جاويداني به انجمن زرتشتيان تهران واگذار شده است.

معماري بناي فيروز بهرام
معماري مدرن اروپايي به خصوص در دوران پهلوي در تاريخ معماري كهن ايران به شدت رخنه كرد. بناهاي به جاي مانده از آن دوران، كه به گونه اي، رنگ و لعاب آن سبك معماري بر پيكره شان نقش بسته است، تلفيقي از معماري مدرن اروپايي و كهن ايراني را به نمايش گذاشته اند و به سبك نئوكلاسيك موسوم است.
نئوكلاسيك در چهره برخي از بناهاي دوران پهلوي نمود بارزي يافته است كه از اين ميان عمارت كاخ شهرباني سابق به عنوان نمونه اصلي اين سبك معماري در بافت تاريخي ميدان مشق تهران به چشم مي خورد.
دبيرستان فيروز بهرام، نيز در ابعادي كوچك تر با تلفيقي از معماري اروپايي و طرح هاي هخامنشي برگرفته از معماري دوران ساساني و هخامنشي، نمودي ديگر از اين سبك معماري در كلان شهر تهران است.
دبيرستان «فيروز بهرام» اثر پنجه هنرمند «جعفرخان معمارباشي» است كه در روز جمعه دوم دي ماه 1311 خورشيدي با حضور جمعي از وزرا و بزرگان كشور گشايش يافت، اين بنا يكي از نادرترين بناهايي است كه در دوره پهلوي اول بنا شد سنگ بناي اين ساختمان استوار و آكنده از هنر، در مدتي كمتر از 9 ماه ساخته شد و در نهايت، ساعت 3 بعدازظهر روز دوشنبه 19 ارديبهشت ماه 1311 خورشيدي با حضور «رابيندرانات تاگور» و «دينشاه سليستر» رييس انجمن زرتشتيان بمبئي و بعضي از وزرا افتتاح شد.
«دبيرستان فيروز بهرام» داراي پلاني مستطيل شكل است و بعد از ورود به مدرسه صحن اصلي حياط مدرسه به چشم مي خورد كه ساختمان را در بر گرفته است. دسترسي به داخل ساختمان از سه طريق امكان پذير است در شرقي ساختمان كه ما را به راهرويي كه كلاس ها در آن قرار دارند و همچنين پله هايي كه راه دسترسي به طبقه دوم هستند، هدايت مي كند.
در جنوبي ساختمان كه بعد از طي شدن سه پله به اطاقي مربع شكل مي رسد، در حال حاضر به عنوان دفتر مورد استفاده قرار گرفته است در سمت جنوب غربي به راهرويي باريك ختم مي شود كه در آن آبدارخانه و ديگر اطاق ها قرار گرفته اند.
تاثير معماري سبك قاجار، در بخش هايي از اين بنا و به ويژه در نماي ساختمان ها مشهود است، چنانچه بنا شامل سه نماي شمالي، جنوبي و شرقي است و سبك قرينه سازي در هر سه نما به چشم مي خورد.
نماي آجري ساختمان به تبعيت از تقارن در بدنه متقارن است و قوس هاي به كار رفته در پنجره هاي بنا، نشانگر تاثيرپذيري سبك قاجار است سالن بزرگ دبيرستان فيروز بهرام در طبقه دوم بنا و در شكل يك آمفي تئاتر پيشرفته با عكس زرتشت تزيين شده است، فرم گچ بري هاي به كار رفته در سقف دبيرستان از جمله ارزش هاي معماري داخلي بنا محسوب مي شود.

ستارگاني كه بر پهنه سياست و هنر درخشيدند
دبيرستان فيروز بهرام، از جمله مكان هاي آموزشي تاريخ گذشته ايران است كه چهره هاي سرشناسي پشت ميز و نيمكت هاي اين دبيرستان روزگار نوجواني و جواني شان را پشت سر گذاشته اند اين دبيرستان كانون حضور فرهيختگاني بود كه در برهه اي از تاريخ پهلوي، هر كدام به چهره اي شاخص تبديل شدند.
آن روزها، كه حسن علي و جواد منصور به سوي دبيرستان فيروز بهرام مي رفتند، كمتر كسي فكر مي كرد، يكي از اين دو برادر بازيگوش در يكي از حساس ترين دوره هاي تاريخ ايران بر مسند نخست وزيري تكيه زند و ديگري، جواد منصور پست وزارت را از آن خود كند.
نعمت الله و عزت الله مين باشيان، دو برادر ديگر بودند كه روزگار جواني شان را در پيچ و خم دالان هاي اين دبيرستان سپري كردند و در نهايت عزت الله نام خود را به عنوان يكي از كارگزاران نظام در تاريخ تحولات سياسي كشور به ثبت رساند. عزت الله مين باشيان همان مهرداد پهلبد است، كه بعدها با شمس پهلوي ازدواج كرد و وزير فرهنگ و هنر شد.
در اين ميان فرهنگ مهر، پسرك شيطان و بازيگوش دبيرستان فيروز بهرام، در شرايطي كه خود روزي مدير و ناظم و مسئولان دبيرستان را عاصي كرده بود، در نهايت خود به سمت رييس دانشگاه سابق پهلوي رسيد.
غلامحسين صالحيار از روزنامه نگاران به نام تاريخ ايران در مصاحبه با شرق گفته بود كه تحصيلات متوسطه اش را در دبيرستان جمشيد جم كه در محل دبيرستان فيروز بهرام تشكيل مي شد، گذرانده بود. صالحيار در دوره دبيرستان با منوچهر انور به سال 1323 بخش تئاتر انجمن ادبي فيروز بهرام را تشكيل داد و از آنجايي كه تحت تاثير عبدالحسين نوشين در تئاتر فردوسي و اسماعيل مهرتاش در تئاتر جامعه باربد بود و در نهايت موفق به دريافت مدال نقره هنري انجمن زرتشتيان شد.
از جمله ديگر روزنامه نگاران كه جواني شان را در اين دبيرستان سپري كردند، مي توان از اسماعيل پور والي، پير روزنامه نگاري ايران و سردبير ماهنامه روزگار نو، نام برد.
پور والي در جواني و در كلاس هاي درس فيروز بهرام تهران به سال 1318 رييس ادبي كلاس بود و شب هاي جمعه در آن مدرسه مجلس سخنراني برپا مي كرد شادروان پور والي دوست نزديك حسين فاطمي و دكتر شجاع الدين شفا، رييس سازمان تبليغات حكومت دكتر مصدق بود.
«خداداد راسخي»، مدير دبيرستان «فيروز بهرام»،‌ درباره افرادي كه در اين دبيرستان به تحصيل پرداخته اند مي گويد: «از آنجايي كه دبيرستان فيروز بهرام در سال 1311 تاسيس شد و سبقه تاريخي اين دبيرستان بيش از دبيرستان البرز و دانشگاه تهران است، نقش موثري در پرورش چهره هاي سرشناس تاريخ ايران داشته است.
علاوه بر چهره هايي مانند هويدا و يا پسر رضاخان و حسنعلي منصور، كه روزگاري در اين دبيرستان مشغول به تحصيل بوده اند. افراد شاخصي همچون «محسن حبيبي»، معاول اول رييس جمهوري نيز از دانش آموزاني است كه در اين دبيرستان تحصيل كرده است.

پرونده هايي كه در آتش سوختند
به گفته مدير دبيرستان فيروز بهرام، تعداد زيادي از پرونده هاي مربوط به دانش آموزاني كه از سال 1311 در اين مدرسه تحصيل كرده اند، در جريان انقلاب توسط عده اي به آتش كشيده شده است و تنها در حدود 300 پرونده تحصيلي و 6 دفتر ارزيابي فعاليت كارمندان و استادان كه در ضمن شامل نام تمامي دانش آموزان است، محفوظ باقي مانده است. در ابتداي برگه نخست پرونده هاي قديمي دبيرستان فيروز بهرام كه مدير دبيرستان آنها را از گاو صندوق مخصوص دفتر مديريت خارج مي كند، عبارتي چنين نوشته شده است.
«پسراني در دبيرستان فيروز بهرام پذيرفته مي شوند، كه: آلوده به خوي زشت نباشند، با جامه ساده و بي پيرايه و تن و جامه پاك به دبيرستان آمده و به هيچ روي نبايد در دبستان و دبيرستان بين آموزندگان درباره كيش و آيين گفت و گو كسي ‌به سوي كيش ديگر خوانده شود، نبايد در دبستان و دبيرستان و يا بيرون دشنام و سخنان نازيبا بر زبان آورند.»
ادبيات ساده آن روز با استفاده از ساده ترين و بي پيرايه ترين كلمات متون فارسي، دانش آموزان را به دور از قالب هاي خشك و رسمي برخي آيين نامه هاي امروزي، با مفاهيم انساني و اخلاقي آشنا مي كند و در صفحات بعدي پرونده هايي كه تاريخ ابتدايي ترين آنها به سال 1311 مي رسد، نمره ها و معدل دانش آموزان ذكر شده است. پرونده ها، شكننده به نظر مي رسند و گويا اگر هر چه زودتر مرمت كاران نسخ با ضدعفوني و انجام مرمت هاي ابتدايي به دادشان نرسند، پرونده هايي كه از طعمه حريق جان سالم به در برده اند، با گذشت ايام، از بين خواهند رفت.
«خداداد راسخي»، مي گويد: «حاضريم در اين زمينه از همكاري سازمان هاي مربوطه بهره مند شويم، چرا كه اين آثار به جاي مانده بيانگر تاريخ آموزشي دوره اي از تاريخ ايران است.»
روي پرونده ها را خاك گرفته است و قطع كوچكي دارند در حدود 30 × 20 در ميان اين پرونده ها، كمتر نام بزرگان و چهره هاي شاخص به چشم مي خورد.
اما پرونده حسنعلي منصور، به عنوان معروف ترين پرونده موجود در ميان اين پرونده ها، نگاه را جذب مي كند.
«حسنعلي منصور» نخست وزير، چگونه مي توانست با نمره هاي ناپلئوني درس فرانسه اش يك كلمه فرانسوي صحبت كند و با آن نمره هندسه، كه بهتر است به عنوان يك راز در تاريخ باقي بماند، چگونه نسبت به تحليل مسايل مهم كشوري اقدام مي كرد.
پرونده منصور در لا به لاي پرونده هاي غبار گرفته دبيرستان فيروز بهرام مهجور مانده است، سند متعلق به يكي از سران مملكتي در دوره پهلوي دوم در گرد و خاك گذر ايام پوسيده است و اگر ضدعفوني و عمليات مرمت تخصصي روي اين پرونده ها انجام نشود، به زودي ديگر نمي توان از اين اسناد آموزشي، نشاني يافت.
سايت اينترنتي دبيرستان فيروز بهرام، علاوه بر ارايه تاريخچه اي از اين دبيرستان تاريخي، در اقدامي تازه قرار است، به ارايه نام تمامي دانش آموزاني كه روزگاري در اين دبيرستان مشغول به تحصيل بوده اند، بتواند زمينه آشنايي دوستان قديمي را ايجاد كند.
دبيرستان فيروز بهرام در حال حاضر كاربري آموزشي دارد و به عنوان دبيرستان مورد استفاده قرار مي گيرد، به اين منظور تعميراتي در طي سال هاي گذشته در آن انجام شده است و براي مجهز كردن اين دبيرستان بخش هايي نيز به آن الحاق شده است. به گفته مدير دبيرستان در سال هاي گذشته عمليات مرمتي از جمله تعويض كامل شيرواني و رنگ زدن ديوارها و سقف ها از سوي دبيرستان و با همكاري انجمن زرتشتيان انجام شده است.

دبيرستان فيروز بهرام مكتوب مي شود
«بوذرجمهر پرخيده»، استاد فيزيك دبيرستان فيروز بهرام، روزگاري به عنوان دانش آموز در همين دبيرستان مشغول به تحصيل بوده است و در حال حاضر در حال تدوين كتاب تاريخ آموزش دبيرستان فيروز بهرام است،‌ تا اطلاعات آرشيو و شفاهي موجود درباره اين دبيرستان را به صورت مجله در بياورد.
اين كتاب شامل معرفي افراد سرشناس و برجسته اي است كه از ابتدا تاكنون در اين دبيرستان تحصيل كرده اند، همچنين معرفي استادان، كارمندان و روساي اين دبيرستان از ديگر بخش هاي اين كتاب است.
به گفته پرخيده، مراحل فيش برداري هاي نخستين به پايان رسيده و تدوين كتاب در مرحله نهايي قرار دارد و به زودي از سوي انتشارات دبيرستان و يا از سوي انتشارات انجمن زرتشتيان منتشر خواهد شد.
پرخيده، درباره افراد سرشناس كه در گذشته در اين دبيرستان درس مي خواندند مي گويد: «دكتر «ايرج افشار» كتاب شناس و نسخه شناس، «يحيي ذكا» هنرشناس، «حسين فكري» يكي از نخستين فوتباليست هاي ايراني كه در مسابقات جهاني حضور يافت، حسن علي منصور نخست وزير دوره پهلوي، «مسعود برزين» روزنامه نگار، و «هاشم رضي» معلم ادبيات و تاريخ، «دكتر علاالدين پازارگاردي» استاد زبان انگليسي و دكتر صدر حاج سيد جوادي از جمله افرادي بوده اند كه در اين دبيرستان تحصيل كرده اند.»

q3741 ÚDFA-íçÞpÊízßJæolv Þ íO¡Noq ÚÞlëp¾ EDFoC ÍDv íÛCßhÝ¡V ÙvCp× êDèwǵ

Photos of Arbab Feraydoon Zartoshti Jashan/Group Sedreh Pooshi -Aban 3741 Z

, lÜçk oCp D× oDìOhC ok Co kßh æDËzqß×AêDèwǵ Þ oDGhC lÜçCßiF éÆ rërµ ÚDOvÞk

  ÝèìzC íËÜçp¾ ÚD×qDv DF uDØN .lÜëDØÛ êoDÇØç D× DF lÜÛCßOì×